Βερβερία

Γενική ονομασία που είχε επικρατήσει παλιότερα για το τμήμα της βορειοδυτικής Αφρικής το οποίο περιλάμβανε τις περιοχές της Τριπολίτιδας (στη Λιβύη), της Τύνιδας, της Αλγερίας και του Μαρόκου, που βρίσκονταν μεταξύ της Αιγύπτου, της Μεσογείου, του Ατλαντικού ωκεανού και της Σαχάρας. Λέγεται και Βαρβαρία ή Μπαρμπαριά. Η προέλευση του ονόματος ανάγεται μάλλον στους Ρωμαίους, οι οποίοι χρησιμοποιούσαν για τη βόρεια Αφρική την ονομασία Barbarian, ως δηλωτικό των βαρβάρων λαών που κατοικούσαν εκεί. Από τον 15o αι. περίπου η ονομασία αυτή συνυφάνθηκε με το όνομα των λαών της περιοχής, Βερβέρων ή Μπαρμπερίνων. Ο λαός αυτός είχε υποστεί από τα αρχαία χρόνια πολλές φυλετικές διαφοροποιήσεις εξαιτίας της συνάφειάς του με τους Φοίνικες και, αργότερα, τους Άραβες και τους Τούρκους. Κατά τον Μεσαίωνα, οι πληθυσμοί που ζούσαν στα δυτικά της Λιβύης ήταν γνωστοί και ως Μαυρούσιοι ή Μαυριτανοί και αποτελούσαν έναν φυλετικό συγκερασμό Βερβέρων και Αράβων, οι οποίοι επικράτησαν στην Ισπανία από τον 8o έως τον 13o αι. και τρομοκράτησαν τη Μεσόγειο με τις πειρατικές τους επιδρομές κατά τον 16o και 17o αι. Την εποχή της ακμής του αραβικού πολιτισμού και αργότερα, στη Β. ανθούσαν σημαντικές πόλεις, όπως η Φεζ, το Τζέμσεν, το Αλγέρι, η Ταγγέρη, η Τύνιδα κ.ά., οι οποίες υπήρξαν από τα σημαντικότερα κέντρα του αραβικού πολιτισμού. Οι Άραβες ονομάζουν τη μεγάλη αυτή περιοχή της Αφρικής Μάγκρεμπ (Δύση) ή Γκαζίρατ αλν Μάγκρεμπ (Νησί της Δύσης) και, ειδικότερα, το Μαρόκο Μάκγρεμπ αλ Άκσα, ενώ την υπόλοιπη Β. Μάγκρεμπ αλ Αουσάθ. Στους Έλληνες της τουρκοκρατίας η Β. ήταν γνωστή ως Μπαρμπαριά και οι κάτοικοί της αποκαλούνταν Μπαρμπερίνοι. Η Β. αντιστοιχεί με τις περιοχές που οι αρχαίοι Έλληνες ονόμαζαν Κηρυναϊκή Αφρική, Νουμιδία και Μαυριτανία. Ο σημερινός πληθυσμός της Β. προέρχεται, στη συντριπτική του πλειοψηφία, από επιμειξίες των ντόπιων κατοίκων με τους Άραβες, των οποίων έχει επικρατήσει σε μεγάλο βαθμό και η γλώσσα. Γνήσιοι Βέρβεροι υπάρχουν ακόμα σε ορισμένους ορεινούς οικισμούς της Καβύλης του αλγερινού Άτλαντα, γνωστοί ως Καβύλοι, και στην έρημο της Σαχάρας, γνωστοί περισσότερο με το όνομα Τουαρέγκ. Οι πρώτοι αντιστάθηκαν με πείσμα στη γαλλική κατοχή της Αλγερίας, τον 20ό αι. Υπολογίζεται ότι οι Βέρβεροι ανήκουν στις καυκασιανές φυλές και κατοικούσαν στα εδάφη αυτά από την τρίτη χιλιετία π.Χ. Είναι επίσης χαρακτηριστική η θρησκευτική τους αφομοίωση από τους εκάστοτε κατακτητές, καθώς στην πολύχρονη ιστορία τους έχουν υπάρξει εθνικοί ειδωλολάτρες, ιουδαίοι, χριστιανοί (διαφόρων αιρέσεων) και μουσουλμάνοι, ανάλογα με τον κατακτητή. Σήμερα, οι περισσότεροι είναι σουνίτες μουσουλμάνοι.